Bakan Şimşek: Ekonomi programında ilerleme kayda değer
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dezenflasyon programıyla fiyat istikrarını sağlamayı, mali disiplini güçlendirmeyi ve cari açığı azaltmayı hedeflediklerini belirterek, "Bu alanda ciddi ilerleme var. Programın ikinci evresindeyiz, ilerleme kayda değer" dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, İstanbul'da düzenlenen TRT World Forum 2025 programında "Ekonominin Ön Safları: Ticaret Çatışmaları ve Yeni Küresel Rekabetler" başlıklı konuşma gerçekleştirdi.
Küresel belirsizliğin hiç bu kadar yoğun hissedilmediğini dile getiren Şimşek, buna rağmen küresel ekonomi dirençli kaldığı için piyasa algısının hala olumlu olduğunu söyledi.
Son yıllarda küresel ekonomideki büyüme oranlarının önceki dönemlere göre daha düşük olmasından bahseden Şimşek, küresel anlamda karşılarında çok sayıda zorluğun bulunduğunu, bunlardan başlıcalarının "küresel ticaretteki korumacılık", "yüksek küresel borçluluk", "yaşlanan nüfus", "yapay zekanın muhtemel yıkıcı sonuçları", "iklim değişikliğinin etkileri" ve "jeopolitik gerilimler" olduğunu anlattı.
Şimşek, küresel ticaretteki korumacılığın artık yeni normal haline geldiğini belirterek, zaman zaman Çin ile ABD arasında olduğu gibi geçici yumuşamalar yaşansa da uzun vadeli eğilimin değişecek gibi görünmediğini bildirdi.
Bundan 20 yıl önce Çin'in küresel imalattaki payının yüzde 9'un altında olduğunu, bugün söz konusu oranın yüzde 30'un üzerine çıktığını kaydeden Şimşek, "Aynı eğilim devam ederse bu pay yüzde 45'e bile çıkabilir. Kim pay kaybetti? Genel olarak Batı. ABD'nin küresel imalattaki payı yüzde 22'den yüzde 11'e geriledi. Avrupa Birliği yaklaşık 10 puan kaybetti. Japonya da öyle. İşte korumacılığın asıl nedeni bu" diye konuştu.
"Korumacılık kalıcı olacak gibi"
Bakan Şimşek, Çin’in son 20–25 yılda dünyanın çok daha fazla ülkesi için bir numaralı ticaret ortağı haline geldiğine dikkati çekerek, üretimin giderek Asya’ya, özellikle de Çin’e, kaydığını söyledi. Gelişmiş ülkelerde reel ücretler yerinde sayarken, gelişmekte olan ekonomilerde artışın sürdüğünü belirten Şimşek, bu dengesizliğin küreselleşmeye ve kurallı ticaret sistemine yönelik sosyal ve siyasi tepkinin başlıca kaynağına dönüştüğünü ifade etti.
Üretim kaybının yalnızca düşük katma değerli işlerin kaybı anlamına gelmediğini vurgulayan Şimşek, bu kaybın aynı zamanda ona bağlı hizmet sektörlerini de ortadan kaldırdığını belirtti. Bu nedenle korumacılığın artık kalıcı bir eğilim haline gelmiş göründüğünü dile getirdi.
"Türkiye görece daha az kırılgan"
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Türkiye'nin bu süreçte görece daha az kırılgan olduğunu belirterek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Çünkü ihracatımızın yüzde 62'si serbest ticaret anlaşmamız olan ülkelere gidiyor. Yüzde 80'den fazlası ise yakın coğrafyamıza, Orta Asya, Orta Doğu, Kuzey Afrika gibi dost ve komşu bölgelere gidiyor. Bu bizi kısmen koruyor. Bir diğer avantajımız, hizmet ihracatımızın payının uluslararası ortalamalara göre güçlü olması. Hizmet ticareti henüz korumacılıktan etkilenmiş değil. Bu tabloyu fırsata çevirebiliriz. Küresel ölçekte parçalanma sürüyorsa biz bölgesel entegrasyona odaklanabiliriz. Bölgesel entegrasyonu, küresel parçalanmaya panzehir olarak görüyoruz. Bu nedenle bölgesel bağlantıları güçlendiriyoruz. Körfez ülkeleri ile yeni serbest ticaret anlaşmaları yaparken, Birleşik Krallık ve AB ile mevcut anlaşmaların güncellenmesi için çalışıyoruz. Tedarik zinciri dayanıklılığını artıracak yatırımlar yapıyoruz."
Şimşek, Irak'taki FAV Limanı'ndan Londra'ya kadar kara ve demir yolu ile Avrupa'nın her ülkesine Türkiye'den kesintisiz ulaşım sağlanabilecek Kalkınma Yolu Projesi'nin ülkeye sağlayacağı katkılardan bahsederek, Türkiye üzerinden Avrupa'ya ve Çin'e uzanan koridorlara ilişkin örnekler verdi.
"Güçlü olduğumuz alanlar var"
Bakan Şimşek, Türkiye'nin hizmetler ihracatında çok güçlü olduğunu belirterek, bu yıl hizmet ticareti fazlasının 65 milyar dolar civarında olacağını, mal ticaretinde açık verilse de turizm, müteahhitlik, sağlık turizmi, eğitim ve yaratıcı endüstrilerde güçlü olduklarını söyledi.
Son 25 yılda küresel borcun GSYH'ye oranının dramatik şekilde artarak yüzde 324'e çıktığını dile getiren Şimşek, "Türkiye'de bu oran yüzde 89. Bu önemli bir avantaj ve altyapı, eğitim ve sağlık harcamalarına daha fazla alan açmamızı sağlıyor. Borç yükü yüksek ülkeler aynı şansa sahip değil. Biz bu alanı, yapısal reformlar, üretkenliği artıracak yatırımlar, yapay zeka ve yeşil dönüşüm için kullanıyoruz." şeklinde konuştu.
Şimşek, küresel alanda nüfusun yaşlanmasının bir başka problem olduğunu kaydederek, "Türkiye bu konuda da avantajlı. Henüz yaklaşık 20 yıllık demografik fırsat penceremiz var. Kadın istihdamını artırmaya yönelik adımlar atıyoruz. Ayrıca gümüş ekonominin, yani yaşlı nüfus ekonomisinin küresel hacim olarak 5,5 trilyon dolardan 8,5 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Türkiye bu alanda hem sağlık hem yaşlı bakım hizmetlerinde uluslararası bir merkez haline gelebilir" açıklamasında bulundu.
Türkiye'nin yapay zeka, 5G, savunma sanayisi, yenilenebilir enerji gibi alanlarda yaptığı çalışmaları ve hayata geçirdiği yatırımları anlatan Şimşek, "Yenilenebilir enerji dönüşümünü hızlandırıyoruz. Güneş, rüzgar, jeotermal ekipman üretim potansiyelinde Türkiye ilk 10'da. Yeşil teknolojilerde önemli bir oyuncu olma potansiyelimiz yüksek" ifadelerini kullandı.
"Türkiye'nin performansı açıkça önde"
Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, şu an uygulamakta oldukları dezenflasyon programına değinerek, "Amacımız fiyat istikrarını sağlamak, mali disiplini güçlendirmek ve cari açığı azaltmak. Bu alanda ciddi ilerleme var. Yapısal dönüşüm sürdürülebilirlik için kilit unsur. Programın ikinci evresindeyiz, ilerleme kayda değer. Enflasyonu yeniden tek haneye indirmeyi hedefliyoruz" dedi.
İhracatta yüksek ve orta teknolojiye sahip ürünlerin payının arttığını dile getiren Şimşek, şunları kaydetti:
"Türkiye yeniden doğrudan yatırımlar için bölgesel merkez olma yolunda. Son 20–25 yılda doğrudan yatırımlar yaklaşık 20 kat arttı. Yeni kredi notu artışlarıyla yatırım yapılabilir seviyeye dönmeyi hedefliyoruz. Son 20 yılda ortalama reel büyüme yüzde 5,4 oldu. Bu, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan dönemindeki ekonomik performansı yansıtıyor. Gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırıldığında, özellikle Çin ve Hindistan hariç tutulduğunda, Türkiye'nin büyüme performansı açık biçimde önde."